Pedagogische visie: Emmi Pikler
Wie was Emmi Pikler?
Emmi Pikler werd geboren in Wenen en volgde in diezelfde stad de opleiding tot kinderarts. Zij stond bekend als een progressieve kinderarts, die de nadruk legde op preventie en op het belang van vrije beweging en spel, en op respectvol omgaan met het kind. Deze laatste 2 zijn nog steeds de belangrijkste peilers in de visie van Emmi Pikler.
Toen Emmi Pikler zelf een dochter kreeg, voedden zij en haar man hun dochter ook op volgens deze principes: haar eigen ritme respecteren en haar eigen initiatief in beweging en spel volgen. De ontwikkeling die haar dochter liet zien, bevestigde de hypothese van Emmi Pikler: Als het kind de kans krijgt te bewegen, te onderzoeken en te leren in zijn eigen tempo, leert het beter zitten, staan, spreken en denken dan wanneer het kind gestimuleerd of geholpen wordt in zijn ontwikkeling.
De speelgroep is gebaseerd op de pedagogische visie van de kinderarts/pedagoge Emmi Pikler.
Kindertehuis Loczy
Vervolgens ging Emmi Pikler ouders begeleiden om op deze manier met hun kinderen om te gaan. Na de Tweede Wereldoorlog werd Emmi Pikler gevraagd leiding te geven aan het kindertehuis Loczy in Boedapest. Hier besloot ze haar werkwijze toe te passen en onder bewijs te stellen, door wetenschappelijk onderzoek te doen naar de interactie tussen kind en verzorgster in Loczy.
Visie van Emmi Pikler; vrije bewegingsontwikkeling
Tussen 1950 en 1980 heeft Emmi Pikler honderden observaties gedaan in Loczy. Zo ontdekte ze dat naast de bekende mijlpalen (omrollen, kruipen, zitten, staan en lopen) een baby ook overgangsposities gebruik.In deze overgangsposities oefenen baby’s iedere keer opnieuw hun balans.
Hieruit komt voort dat Emmi Pikler het belangrijker vond hoe een kind zich een nieuwe positie of beweging eigen maakt, dan wanneer. Waarbij ze ook zag dat, als het kind hierin zijn eigen tempo kan volgen, hij/zij een nieuwe houding pas uitvoert, wanneer hij/zij er fysiek en mentaal aan toe is.
In de speelgroepen werken we ook vanuit dit principe. We stimuleren en helpen kinderen niet, maar we volgen hun eigen tempo in het spelen en bewegen. We observeren, en genieten van hun spel en beweging.
Visie van Emmi Pikler; verzorging met aandacht
In haar observaties zag Emmi Pikler dat een baby al vanaf de geboorte reageert op wat een volwassene met hem doet en hoe zij dat doet. Emmi Pikler ziet de baby vanaf het eerste moment als een actieve partner bij de verzorging, die antwoord geeft op de woorden en handelingen van de volwassene.
In het leven van en met een baby neemt de verzorging een grote plaats in. En omdat de baby al kan reageren op woorden en handelingen van de ander, kan verzorging ook een moment van werkelijk samen-zijn zijn. Emmi Pikler observeerde dat, als de verzorging aandachtig wordt uitgevoerd; met behoedzame en vriendelijke handen, er een dialoog kan ontstaan tussen de baby en zijn verzorger.
In de speelgroepen werken we vanuit dit principe door in communicatie met de kinderen oog te hebben voor hun mimiek, spierspanning, lichaamstaal en geluiden.
De verzorging wordt bij de speelgroepen door de ouders zelf gedaan en de speelgroepbegeleidster kan hierbij ondersteunen door tips te geven.
Interessante boeken zijn
In de tekst ‘Het belang van de vrije activiteit van een baby voor de vorming van zijn persoonlijkheid’, beschrijven Anna Tardos en Dr. Myriam David o.a. dat de zekerheid waarmee het kind zijn bewegingen oefent meer zegt over de kwaliteit van zijn ontwikkeling dan bijvoorbeeld het tijdstip waarop het kind gaat staan of lopen. Deze visie wordt geïllustreerd aan de hand van foto’s en ontwikkelingstabellen.
Baby’s hebben onze liefde nodig, onze knuffels, nabijheid en zorg. En toch, baby’s hebben óók tijd nodig op zichzelf – om vrij te kunnen spelen en zelfstandig te kunnen ontdekken. Alle baby’s en jonge kinderen kunnen dat: goed zelf spelen – ook die van jou!
Dit boek wil je met vele foto’s, praktische tips en achtergrondinformatie inspireren om je baby of dreumes dat te gunnen: die tijd voor zelf spelen en ontdekken.
Dit boekje is een kennismaking met de visie van Hongaarse kinderarts en pedagoog Emmi Pikler en is onderdeel van de training De ongekende mogelijkheden van een nuljarige. Voor zowel pedagogisch medewerkers, als andere professionals die met baby’s werken en ouders, biedt dit boekje interessante inzichten.
Meer weten?
Ben je nieuwsgierig naar Emmi Pikler en haar werk?
Op de website van de stichting Emmi Pikler vind je meer informatie.